W ramach cyklu "Wokół Tradycji 2016" Teatr KANA w dniach 06-09.10.2016 zorganizował w Ośrodku Poszukiwań Twórczych w Strzelewie k. Nowogardu kilkudniowe stacjonarne warsztaty gry na lirze korbowej oraz pieśni dziadowskich. Na repertuar pieśni złożyły się stare tradycje muzyczne i epickie, praktykowane i rozpowszechniane przez wędrownych muzykantów i opowiadaczyoraz tzw. nowe pieśni dziadowskie.

Instrument dziadowski - lira korbowa, to rodzaj mechanicznej fideli, w której poruszane za pomocą korby koło pełni rolę "wiecznego smyczka". Struny melodyczne są skracane za pomocą tangentów a melodii towarzyszy dźwięk strun burdonowych. Instrument ten w swojej długiej historii wiązał się z różnymi rodzajami muzyki, służył różnym stanom i warstwom społecznym. W średniowieczu wykorzystywany był zarówno w religijnej polifonii, jak i świeckiej monodii. Towarzyszył twórczości epickiej i lirycznym pieśniom prowansalskich trubadurów i żonglerów. Pod koniec średniowiecza lira zaczęła opuszczać mury klasztorów, kościołów i uniwersytetów. Wzrastać zaczęła jej rola w muzyce świeckiej, zwłaszcza tanecznej. Była instrumentem minstreli, żebraków i ślepców. W XVII w. funkcjonowała już jako instrument przede wszystkim ludowy, jednak arkadyjskie idee, XVIII-wieczna moda na wiejskie, pastoralne nastroje spowodowała zainteresowanie lirą również w kręgach dworskich. (źródło: „Z DZIEJÓW PRAKTYKI LIRNICZEJ NA ZIEMIACH RZECZPOSPOLITEJ - Zbigniew Jerzy Przerembski”)

Formuła projektu stanowiącego nieformalną szkołę tradycji, zakłada zarówno naukę techniki gry na instrumencie, śpiewu repertuaru dziadowskiego jak i zwyczajów, funkcji i roli jakie pełniła ta grupa w środowisku wiejskim. Warsztaty poprowadzili doświadczeni muzycy, wirtuozi i ... improwizatorzy, słowem niezwykle interesujące osobowości muzyczne poruszające się swobodnie między różnymi stylami (od muzyki tradycyjnej do jazzu): Jacek Hałas oraz Joachim Mencel.
Ważnym aspektem warsztatów były spotkania z lokalną społecznością (m. in. śpiewaczką ludową p. Janiną Mazurek), które pozwoliły nadać działaniom właściwy kontekst. Była to kontynuacja działań z lat poprzednich. Całość zaś zwieńczył niedzielny koncert - pokaz powarsztatowy w niezwykłym XVI wiecznym  kościele w Dzisnej jeden z najstarzych kosciołów ryglowych na Pomorzu Zachodnim.

Informacje o prowadzących warsztaty:

Jacek Hałas - od lat poszukuje śladów pieśni dziadowskiej w żywej tradycji, zapisach etnografów i domowych archiwach. Muzykant, śpiewak, tancerz. Współtwórca interesujących formacji muzycznych (Reportaż, Bractwo Ubogich, Muzykanci, Ket Jo Barat, Kwartet Wiejski, Kapela Hałasów czy Lautari). Zajmuje się tańcem korowodowym, wirowym, tradycjami wędrownych śpiewaków, działalnością warsztatową i edukacyjną. Razem z żoną Alicją (ludowe instrumenty perkusyjne) jako „Nomadzi Kultury” od 2005 podróżują po Europie z tradycyjną Jurtą, gdzie prezentują efekty swych wieloletnich poszukiwań oraz przedsięwzięcia realizowane wspólnie z artystami z całego świata. http://www.halas.art.pl/

 

Joachim Mencel - pianista, kompozytor, lirnik, wykładowca i producent muzyczny. Ukończył studia na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach. Talent szlifował u pianistów: Beli Lakatosa i Barry'ego Harrisa. Grał z czołowymi polskimi i europejskimi muzykami jazzowymi. W roku 2015 założył Joachim Mencel Artisena Band - projekt muzyczny oparty na obecnej od zawsze w muzyce ludowej improwizacji, inspirowanej dorobkiem Oskara Kolberga. Trudne to zadanie, bo spuścizna Kolberga zawiera całe szeregi tematów muzycznych, za nimi jednak stoi niemożliwa do ogarnięcia jakimkolwiek zapisem praktyka wykonawcza, w dużej mierze oparta właśnie na żywej improwizacji. A ponieważ to improwizacja jest kwintesencją muzyki jazzowej, stąd Joachim Mencel Artisena Band proponuje swój sposób zbliżenia się do źródła i pokazania go w dzisiejszym świetle kultury. http://www.joachimmencel.com/

 

Projekt „Wokół Tradycji 2016” dofinansowano z programu MKiDN pn. „Dziedzictwo kulturowe”.